Η ομιλία του Προέδρου του ΣΕΚΠΥ Τάσου Ροζολή με την οποία άνοιξε τις εργασίες του το DEFEA CONFERENCE 2024 που διοργανώθηκε την Τετάρτη 15 Μαΐου με τίτλο: «Defence and Security Industry: Current Strategies for a Challenging World», υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην Αθήνα, Ελλάδα.
Εκλεκτοί καλεσμένοι,
Εξοχότατοι,
Εντιμότατοι εκπρόσωποι,
Κυρίες και κύριοι,
Εκ μέρους του Συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ),
θα ήθελα να εκφράσω τα σέβη μου και την ειλικρινή εκτίμησή μου για την παρουσία σας στο Συνέδριο DEFEA 2024, που φιλοξενείται στη διεθνή έκθεση άμυνας και ασφάλειας DEFEA – Defence Exhibition Athens υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Από τη δική μου οπτική γωνία, αυτή η υψηλού επιπέδου εκδήλωση, που διοργανώνεται από την ROTA Exhibition Greece σε συνεργασία με τον ΣΕΚΠΥ, αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναβαθμιστεί η συζήτηση για την Άμυνα, την Ασφάλεια και την Αμυντική Βιομηχανία σε επίπεδο στρατηγικής στάσης.
Άλλωστε, το Συνέδριο είναι υφασμένο με τρόπο που να διευκολύνει τη συζήτηση για τη δημιουργία οικοσυστημάτων καινοτομίας και την προώθηση της ανάπτυξης της αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογίας, ενώ η παρουσία σας μας επιτρέπει να εμβαθύνουμε σε συζητήσεις για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων ενόψει της στρατηγικής πρόβλεψης.
Η σημερινή εκδήλωση λαμβάνει χώρα σε ένα τοπίο, στο οποίο συντελούνται τεκτονικές αλλαγές τόσο στον γεωπολιτικό τομέα όσο και στον τομέα της Άμυνας και της Ασφάλειας, ενώ οι προκλήσεις γίνονται όλο και πιο σύνθετες και διασυνδεδεμένες. Μια μεγάλης κλίμακας συμβατική και μη συμβατική στρατιωτική ανάπτυξη χωρίς στρατηγική διαβεβαίωση συμβάλλει στις πιο δύσκολες συνθήκες στην περιοχή μας εδώ και δεκαετίες.
Ως εκ τούτου, η Ευρασία είναι η σκακιέρα στην οποία εξακολουθεί να παίζεται ο αγώνας για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία και έτσι, η αλληλεπίδραση της γεωπολιτικής και της στρατηγικής των βιομηχανικών επιχειρήσεων υπογραμμίζει την ανάγκη για προληπτική και ευέλικτη λήψη αποφάσεων, επιδιώκοντας να αποφύγουμε το υψηλότερο επίπεδο στρατηγικού κινδύνου που αντιμετωπίζουμε σήμερα: την προοπτική μιας μείζονος σύγκρουσης στην περιοχή που απειλεί άμεσα τόσο τα ευρωπαϊκά όσο και τα εθνικά συμφέροντα.
Ειδικότερα, ο μαίνεται πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας, η πρόσφατη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και οι εχθροπραξίες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν έχουν αποκαλύψει τις διαρθρωτικές αδυναμίες της Ευρώπης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα αποτελεί σήμερα πυλώνα σταθερότητας στο παγκόσμιο τοπίο της άμυνας και της ασφάλειας, αξιοποιώντας το πολιτιστικό, τεχνολογικό και γεωστρατηγικό της κεφάλαιο για να διασφαλίσει την ασφάλεια των πολιτών, των εταίρων και των συμμάχων της.
Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σημειωθεί η ισχυρή αμυντική σχέση της Ελλάδας με το Ισραήλ, αλλά και να αναφερθούμε στη μακρόχρονη στρατηγική σχέση μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η οποία, μεταξύ άλλων, αποτυπώνεται στη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ των 2 χωρών.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η στρατηγική αμυντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας προβάλλει εύστοχα τις σημερινές εξελίξεις.
Επιπλέον, η δέσμευση της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και τις περιφερειακές συμμαχίες της υπογραμμίζει την αφοσίωσή της στη συλλογική ασφάλεια.
Στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, με μεγάλη καθυστέρηση, η Ευρώπη τρέχει τώρα για να δημιουργήσει μια άμυνα “Made in Europe”, με το 2024 να αποτελεί προάγγελο για το τι πρόκειται να συμβεί.
Μέσα από κοινοπραξίες και συνεργασίες, η ελληνική αμυντική βιομηχανία όχι μόνο ενίσχυσε τις δικές της δυνατότητες, αλλά συνέβαλε και στην ευρύτερη αρχιτεκτονική ασφάλειας, προωθώντας τη σταθερότητα στη Μεσόγειο και πέραν αυτής.
Για το σκοπό αυτό, το 2023 ήταν μια πολλά υποσχόμενη χρονιά για την ελληνική αμυντική βιομηχανία, με τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα έργα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ). Συγκεκριμένα, οι συνολικές συμμετοχές των ελληνικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στα ΕΤΑ21 και ΕΤΑ22 καταγράφηκαν ως αριθμός και ως ποσόστωση στην 1η θέση μεταξύ των κρατών μελών.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσιευμένες εκθέσεις, 19 επιχειρήσεις, μέλη του ΣΕΚΠΥ, έχουν συμμετάσχει σε έργα Έρευνας και Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, ενώ τουλάχιστον 24 επιχειρήσεις, μέλη του ΣΕΚΠΥ, έχουν συμμετάσχει σε έργα διπλής χρήσης.
Σε αριθμούς, η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία έχει συνεισφέρει μέχρι στιγμής στην ελληνική εθνική οικονομία 1.011.903.986,00 € από έργα που σχετίζονται με το ΕΤΑ και 98.239.885,94 € από έργα διπλής χρήσης.
Εκτός από την EDF, τόσο η πρόσφατα εκδοθείσα Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανική Στρατηγική (EDIS) όσο και το προτεινόμενο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIP) αποτελούν κομμάτια του ίδιου αμυντικού παζλ. Και τα δύο στοχεύουν στην ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανικής ετοιμότητας της Ένωσης και στην ενίσχυση της ικανότητάς της να προστατεύει τους πολίτες της. Οι σύμμαχοι και οι εταίροι της ΕΕ μπορούν επίσης να επωφεληθούν από αυτές τις πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένου του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας.
Το EDIS προτείνει διάφορους απτούς δείκτες:
– Μέχρι το 2030, η αξία του ενδοενωσιακού αμυντικού εμπορίου θα πρέπει να αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 35% της αξίας της αμυντικής αγοράς της ΕΕ.
– Μέχρι το 2030, τουλάχιστον το 50% του προϋπολογισμού αμυντικών προμηθειών των κρατών μελών θα πρέπει να αφιερώνεται σε προμήθειες από την EDTIB και το 60% μέχρι το 2035.
– Μέχρι το 2030, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προμηθεύονται τουλάχιστον το 40% του αμυντικού εξοπλισμού με συνεργατικό τρόπο.
Για τους λόγους αυτούς, το EDIP επιδιώκει να παράσχει χρηματοδοτική στήριξη με 1,5 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ κατά την περίοδο 2025-2027 μέσω διαφόρων εργαλείων όπως τα SEAP και το FAST.
Από τη μία πλευρά, τα νέα αυτά είναι συναρπαστικά και φέρνουν στο προσκήνιο μεγάλα παράθυρα ευκαιριών για συνέργειες στον τομέα της άμυνας, αν αναλογιστεί κανείς ότι η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία δεν μπορούσε να συλλαβίσει τη λέξη “άμυνα” πριν από λίγα χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, οι οικονομικοί πόροι φαίνονται ανεπαρκείς για να στηρίξουν την εν λόγω προσπάθεια, ενώ η βραχυπρόθεσμη διάρκειά της δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στο μηδέν.
Τα δύο “εργαλεία” του ΝΑΤΟ, το “DIANA” και το “NATO Innovation Fund”, τα οποία στοχεύουν στη διατήρηση της Συμμαχίας ως ηγετικής δύναμης στον τομέα της αμυντικής καινοτομίας, έχουν επίσης εισέλθει στην εξίσωση και απαιτείται περαιτέρω δέσμευση εκ μέρους του ελληνικού αμυντικού οικοσυστήματος.
Όσον αφορά τα εσωτερικά μας, σταθερός στόχος του ΣΕΚΠΥ για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία είναι η επίτευξη λειτουργικότητας, ανταγωνιστικότητας και κυρίως εξωστρέφειας, καλύπτοντας το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό των εγχώριων αναγκών και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
Τα προηγούμενα χρόνια καταβλήθηκαν συνεχείς και συστηματικές προσπάθειες για την ανάπτυξη του κλάδου, γεγονός που μας επιτρέπει να δηλώσουμε ότι βρισκόμαστε πλέον σε μια νέα φάση δημιουργικής προοπτικής. Ωστόσο, ο δρόμος για την περαιτέρω ωρίμανση του εγχώριου αμυντικού οικοσυστήματος ήταν, είναι και αναπόφευκτα θα παραμείνει δύσκολος.
Ο ΣΕΚΠΥ, ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 1982 και σήμερα αριθμεί 214 ελληνικές επιχειρήσεις άμυνας και ασφάλειας που απασχολούν άμεσα περίπου 15.000 άτομα (ακριβής αριθμός 14.467). Το 2023, ο ΣΕΚΠΥ, προωθώντας τα συμφέροντα της εγχώριας βιομηχανίας εκτός των ελληνικών συνόρων, είναι περήφανο μέλος τόσο της Ένωσης Αεροδιαστημικών και Αμυντικών Βιομηχανιών της Ευρώπης (ASD) όσο και του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Αγροτική Ανάπτυξη (ENRD), όπου συμμετέχει με διορισμένους εκπροσώπους στις αντίστοιχες επιτροπές εκπροσωπώντας ευγενικά την Ελλάδα.
Πέραν αυτών, η εξωστρέφεια της ΣΕΚΠΥ επιτυγχάνεται τόσο με τη συνδιοργάνωση με τη ROTA της έκθεσης DEFEA – Defense Exhibition Athens, όσο και με το σημερινό συνέδριο υψηλού επιπέδου, το σημαντικότερο αμυντικό γεγονός στη χώρα μας για το 2024.
Μάλιστα, στη 2η διοργάνωση της έκθεσης DEFEA μόλις τον προηγούμενο Μάιο συμμετείχαν 346 εκθέτες από 28 χώρες του εξωτερικού και -το σημαντικότερο- 144 εκθέτες από την Ελλάδα, ενώ την επισκέφθηκαν 23.413 επισκέπτες από 91 χώρες, αποδεικνύοντας τη δυναμική του κλάδου, αλλά και δικαιώνοντας τη στρατηγική του ΣΕΚΠΥ για άνοιγμα του αμυντικού τομέα στο σύνολο της ελληνικής βιομηχανίας χωρίς φραγμούς, αποκλεισμούς και μικρότητες.
Αλλά και η ανάληψη της διοργάνωσης των ελληνικών περιπτέρων σε δύο από τις μεγαλύτερες αμυντικές εκθέσεις παγκοσμίως EUROSATORY και EURONAVAL, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και με την ουσιαστική υποστήριξη του Enterprise Greece, τον οποίο ευχαριστούμε, επικυρώνει τη στρατηγική εξωστρέφειας του Συνδέσμου.
Ομολογουμένως, η αμυντική βιομηχανία της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από οικονομικές και τεχνολογικές συνιστώσες, οι οποίες αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα. Η Ελλάδα επιδιώκει να αναδειχθεί σε κόμβο τεχνολογιών αιχμής. Ως εκ τούτου, πολλά ιδρύματα έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας έχουν αρχίσει να συνεργάζονται στενά με ακαδημαϊκούς και βιομηχανικούς εταίρους για την προώθηση ενός περιβάλλοντος που ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και την προοδευτική σκέψη.
Αυτή η στρατηγική στροφή αντανακλάται στην εμβληματική και ιστορικά οριοθετημένη συνεργασία της ΣΕΚΠΥ με Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα επιστημονικής αριστείας της υψηλότερης εκπαιδευτικής κλίμακας της χώρας μέσω της ίδρυσης τον περασμένο Δεκέμβριο της “Εταιρείας Διασύνδεσης Αμυντικής Βιομηχανίας, Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας” με τον διακριτικό τίτλο “DefencEduNet”, η οποία αποτελεί το πρώτο DEFENCE CLUSTER.
Βασικός σκοπός του Cluster, το οποίο απευθύνει πρόσκληση σε όλους τους ενδιαφερόμενους, είναι η δημιουργία ενός κόμβου διασύνδεσης των εγχώριων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Αμυντική Βιομηχανία με τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και τα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας (τεχνολογικό cluster που σχετίζεται με την άμυνα), για την παραγωγή νέων γνώσεων, προϊόντων και τεχνολογιών στους τομείς της άμυνας, της ασφάλειας, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της αεροδιαστημικής, με στοιχειώδη αμυντική αυτάρκεια και ενεργό και αποφασιστικό παράγοντα στη διεθνή σκηνή προς όφελος των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, της Εθνικής Οικονομίας και της Επιστημονικής Κοινότητας της χώρας.
Για τον ΣΕΚΠΥ και τα μέλη του, η συλλογική πεποίθηση ότι η χώρα είναι σε θέση όχι μόνο να χρησιμοποιεί, αλλά και να παράγει υψηλή τεχνολογία, είναι δεδομένη και πιστοποιείται από τις επιδόσεις της ελληνικής ερευνητικής κοινότητας.
Σε έναν διασυνδεδεμένο κόσμο, η συνεργασία είναι υψίστης σημασίας.
Η ΣΕΚΠΥ και η ελληνική αμυντική βιομηχανία στο σύνολό της αντιλαμβάνεται πλήρως τη σημασία της σύναψης στρατηγικών συνεργασιών για την ενίσχυση των δυνατοτήτων της και τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας με τις συμμαχικές δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα, συμμετέχει περαιτέρω και υποστηρίζει την Αμυντική Αυτονομία, την Ασφάλεια Εφοδιασμού και τελικά την Εθνική και Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανική και Τεχνολογική Βάση.
Αυτή είναι η κεντρική κατεύθυνση της στρατηγικής του Συνδέσμου μας και στο πλαίσιο αυτό, είναι επιτακτική ανάγκη, όσο ποτέ άλλοτε, τα μέλη να συναντηθούν και να αξιοποιήσουν τη σημερινή ευκαιρία για να θέσουν την ατζέντα για μια πλήρη Αμυντική Στρατηγική Αναθεώρηση που αφορά την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία.
Η Αμυντική Στρατηγική Αναθεώρηση πρέπει να θέσει μια αξιολόγηση των στρατηγικών συνθηκών της Ελλάδας και μια τολμηρή ατζέντα για την αναγκαία μεταρρύθμιση της στάσης και της δομής της Άμυνας, δηλαδή να καθορίσει το θεμελιώδες καθήκον της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας και τι χρειαζόμαστε για να το επιτελέσουμε. Το έργο μας θα πρέπει να είναι
Η βασική θέση της Στρατηγικής Αναθεώρησης της Άμυνας απαιτεί μια στρατηγική στροφή: να εφαρμόσουμε ένα πρόγραμμα υποκατάστασης εισαγωγών στο μέτρο του δυνατού και να καλλιεργήσουμε την εμβρυακή αμυντική μας βιομηχανία. Η στροφή αυτή αντανακλά μια πιο δομημένη και τακτική διαδικασία στρατηγικής επικαιροποίησης και ανανέωσης.
Για αυτούς ακριβώς τους λόγους, η ΣΕΚΠΥ προτείνει τα εξής:
- Τη δημιουργία μιας ξεχωριστής κυβερνητικής δομής με τη μορφή ενός Υφυπουργείου αρμόδιου για την Αμυντική Βιομηχανία. Μια κυβερνητική δομή, η οποία θα είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την Αμυντική Βιομηχανία με κεντρική στρατηγική πολιτική. Η δημιουργία της θα έχει μια ολοκληρωμένη και όχι αποσπασματική πολιτική προώθησης και ανάπτυξης του τομέα.
- Απαίτηση απαίτησης εκ μέρους των αναδόχων των Εξοπλιστικών Προγραμμάτων, είτε αυτά αφορούν προμήθειες είτε εκσυγχρονισμό-αναβάθμιση, να δεσμευτούν για Βιομηχανικές Αποδόσεις, οι οποίες δεν μπορούν να είναι μικρότερες από το 30% του κόστους των αντίστοιχων συμβάσεων, όπως απαιτείται από όλες τις χώρες διεθνώς.
- Η διάθεση σημαντικών εθνικών πόρων για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α), σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις, τις βιομηχανικές επιχειρήσεις και την ερευνητική κοινότητα της χώρας.
- Η απόκτηση αυτονομίας της στρατιωτικής ιεραρχίας, έτσι ώστε, στο πλαίσιο των γενικών κατευθύνσεων της δημοκρατικά εκλεγμένης πολιτικής ηγεσίας, να είναι σε θέση να συνεργάζεται με την αμυντική βιομηχανία για να συνδιαμορφώνει μαζί της αυτά τα καινοτόμα αμυντικά συστήματα που ανταποκρίνονται, με τον καλύτερο τρόπο, στις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων στο πεδίο.
Στο ίδιο μήκος κύματος φαίνεται ότι κινείται προς αυτή την κατεύθυνση και η πρόσφατη πρωτοβουλία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Νικόλαου Δένδια, με τη μορφή σχεδίου νόμου για τη στρατιωτική καινοτομία, με τίτλο “Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στις Ένοπλες Δυνάμεις”.
Πρόκειται για μια κομβική στιγμή που ευθυγραμμίζεται με την “Ατζέντα 2030” των Ενόπλων Δυνάμεων, δίνοντας έμφαση στην ενσωμάτωση της καινοτομίας με την αξιοποίηση του Ελληνικού Κέντρου Ανάπτυξης Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ).
Σύσσωμη η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία επισημαίνει την επιτακτική ανάγκη σύνδεσης των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με την καινοτομία, ευθυγραμμίζοντάς τες με τις σύγχρονες απαιτήσεις και ως εκ τούτου, χαιρετίζει την προσπάθεια αυτή και θέτει τον εαυτό της στη διάθεση του Υπουργείου για να εξετάσει προοπτικές συνεργασίας προς όφελος της χώρας.
Κλείνοντας την εισαγωγική αυτή τοποθέτηση, είναι κρίσιμο να ρίξουμε το βλέμμα μας προς τα εμπρός.
Ο ελληνικός αμυντικός τομέας είναι έτοιμος να διατηρήσει την πορεία του προς την καινοτομία και τη συνεργασία.
Παρόλο που τα εμπόδια που έχουμε μπροστά μας μπορεί να φαίνονται τρομακτικά, η Ελλάδα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις περιπλοκές των σημερινών προκλήσεων ασφαλείας μέσω της ακλόνητης αφοσίωσης στην αριστεία, της προώθησης ενός περιβάλλοντος καινοτομίας και της καλλιέργειας στρατηγικών συμμαχιών.
Εν κατακλείδι, εκφράζω την ειλικρινή μου εκτίμηση σε όλους όσοι αφιέρωσαν τις προσπάθειές τους σε αυτό το Συνέδριο. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας και αναμένω με ανυπομονησία τους διαλόγους στρατηγικού επιπέδου.
